8 marca 2021 roku największe organizacje działające na rzecz walki z wykluczeniem menstruacyjnym zjednoczyły siły i powołały Okresową Koalicję. W jej skład weszły Akcja Menstruacja, Czasopismo Szajn, Fundacja One Day, Fundacja Ja, Nauczyciel, Fundacja Pokonać Endometriozę, Grupa Ponton, Kulczyk Foundation, Moonka, Natalia Miłuńska miesiączka.com, Pani Miesiączka, Polski Czerwony Krzyż, Różowa Skrzyneczka, Stowarzyszenie „Pogotowie Społeczne”. „Ignorowanie tematu menstruacji sprawia, że KREW NAS ZALEWA! Zmieńmy to razem!” – napisały w manifeście, który przedstawiły na konferencji prasowej w Warszawie w Pasażu Szymborskiej, ogłaszając następne 12 miesięcy Rokiem Menstruacji.
– Bardzo cieszymy się, że taka koalicja powstała. Chociaż podczas rozmów nad kształtem manifestu odkryłyśmy, że członkinie koalicji mają różne poglądy, różne sposoby na walkę z ubóstwem menstruacyjnym to tak naprawdę chodzi nam o to samo. To jest najważniejsze, że mimo tych różnic jesteśmy w stanie wspólnie się zjednoczyć i walczyć o ważną dla nas sprawę – godne przeżywanie okresu dla każdej osoby menstruującej w Polsce – powiedziała Magdalena Demczak z Akcji Menstruacja.
W Polsce wokół miesiączki funkcjonuje wiele mitów i stereotypów. Miesiączka to ciągle temat wywołujący wstyd, zażenowanie i niezręczność. To powód do kpin i niewybrednych żartów. Problemem jest też dostęp do środków higienicznych. Według badań Kulczyk Foundation nawet co piątej Polce zdarza się nie mieć środków na zakup preferowanych, zapewniających komfort środków higieny! Okresowa Koalicja powstała, by położyć kres ignorowaniu kwestii menstruacji i zwrócić uwagę na palące problemy związane z brakiem świadomości, edukacji o miesiączce oraz ubóstwem menstruacyjnym.
– Krew nas zalewa z powodu ignorowania tematu. Gdyby nie było menstruacji, nie byłoby dawania życia. Pora zrozumieć, że wykluczenie oraz ubóstwo menstruacyjne to nie tylko problem kobiet, to problem nas wszystkich – mówiła Dominika Kulczyk z Kulczyk Foundation.
Oprócz Magdaleny Demczak z Akcji Menstruacja i Dominiki Kulczyk z Kulczyk Foundation w inauguracji Okresowej Koalicji wzięły też udział inne aktywistki i ekspertki z organizacji zajmujących się problemem wykluczenia menstruacyjnego, między innymi Ewa Szymera (Różowa Skrzyneczka), Basia Pietruszczak (Pani Miesiączka/moonka) i Ula Okoń (Polski Czerwony Krzyż). W ramach happeningu namawiały przechodniów do rzucania balonikami z czerwoną farbą w ścianę z napisem „Krew nas zalewa”, jako wyraz niezgody na dalsze ignorowanie tematu miesiączki i solidarności z treścią manifestu i ideą akcji.
– Tworzymy Okresową Koalicję, aby w niedalekiej przyszłości każda osoba menstruująca miała dostęp do środków higieny, a następnie – do darmowych środków higieny. W Szajn wierzymy, że budowanie dziewczyńskich społeczności i ciałopozytywne edukowanie pomoże przełamać tabu dotyczące miesiączki – uzasadniała wejście do Okresowej Koalicji Karola Kosecka z Szajn.
W skład Okresowej Koalicji weszły następujące aktywistki, ekspertki i organizacje:
- Akcja Menstruacja
- dr hab. Iwona Chmura-Rutkowska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu / Fundacja Ja, Nauczyciel
- dr n.hum, terapeutka, edukatorka seksualna Alicja Długołęcka
- Fundacja One Day
- Fundacja Pokonać Endometriozę
- Grupa Ponton
- Kulczyk Foundation
- Natalia Miłuńska, miesiaczka.com
- moonka
- Pani Miesiączka
- Polski Czerwony Krzyż
- Różowa Skrzyneczka
- Stowarzyszenie „Pogotowie Społeczne”
- Szajn
W ramach Roku Menstruacji Okresowa Koalicja zamierzają podjąć inicjatyw, takie jak:
- umożliwienie dostępu do środków higieny menstruacyjnej kobietom i osobom menstruującym przebywającym w miejscach takich jak między innymi szkoły, domy dziecka, domy samotnej matki, ośrodki dla osób w kryzysie bezdomności, więzienia;
- szerzenie wiedzy nt. miesiączki poprzez dystrybuowanie materiałów edukacyjnych dla rodziców i opiekunów mających na celu wsparcie ich w rozmowach z dziećmi na tematy związane z miesiączką;
- przełamywanie tabu menstruacyjnego w ramach akcji uświadamiających, spotkań, debat;
- szerzenie wiedzy o ekologicznym aspekcie środków higienicznych poprzez publikacje oraz rozmowy z producentami na rzecz wprowadzania na rynek przyjaznych zdrowiu kobiet, jak również bezpiecznych dla środowiska artykułów higieny menstruacyjnej;
- nagłośnienie problemu ograniczonego dostępu do opieki ginekologicznej nastolatek_ków oraz lobbing na rzecz zmian w tym zakresie.
Okresowa Koalicja zwraca uwagę, że bagatelizowanie tematu miesiączki w prostej drodze prowadzi do problemów zdrowia fizycznego. Brak profilaktyki i odpowiedniej opieki może prowadzić do rozwoju infekcji i niebezpiecznych chorób jak endometrioza czy nowotwory.
– Ból podczas miesiączki to nie jest Twoja uroda. Jeśli boli szukaj dobrego ginekologa, eksperta, dowiedz się – czy nie chorujesz na endometriozę. Szybka diagnoza przyspiesza leczenie – mówi Lucyna Jaworska-Wojtas z Fundacji Pokonać Endometriozę.
Ale skutkiem braku edukacji i właściwej profilaktyki są też problemy zdrowia psychicznego: lęk i wstyd związane z próbą ukrycia okresu, utrudnienie lub brak możliwości wykonywania codziennych obowiązków lub uczestnictwa w życiu społecznym. A wszystko razem może wpływać na naukę i pracę, a w konsekwencji na poziom wykształcenia i możliwość znalezienia dobrego zatrudnienia. Aż 1 na 6 uczennic opuszcza zajęcia szkolne, ponieważ nie może sobie pozwolić na zakup artykułów higieny menstruacyjnej.
Konieczna do przełamania tabu i akceptacji swojego ciała jest wiedza i wspierający dorośli. Jak tłumaczy Basia Pietruszczak z Pani Miesiączka: – Dojrzewającym dziewczynkom w dalszym ciągu brakuje informacji na temat miesiączki, a także wsparcia emocjonalnego w tym szczególnym czasie. Wśród dojrzewających nastolatek wiele o menstruacji rozmawia dopiero po tym, gdy dostanie pierwszą miesiączkę. To zdecydowanie za późno. Tymczasem rzetelnej miesiączkowej edukacji wymagają wszystkie osoby, które menstruują.
Badania wykonane na zlecenie Kulczyk Foundation obnażają także inne problemy związane z menstruacją. Tylko 68% kobiet deklaruje, że akceptuje fakt, że ma miesiączkę, a prawie 25% uważa, że kobiety nie powinny rozmawiać o miesiączce w obecności mężczyzn. Tyle samo kobiet jest zdania, że okres jest brudny. Co piąta ankietowana wyraża opinię, że menstruacje należy pozostawić sekretem kobiet i prawie tyle samo, że ważne jest, żeby nikt się nie dowiedział, że mają okres.
Negatywne skutki ubóstwa menstruacyjnego zaczęły dostrzegać kolejne rządy na świecie. Darmowe podpaski pojawiły się w szkołach i na uczelniach w Szkocji, Francji, Nowej Zelandii czy Wielkiej Brytanii. Organizacje walczące z problemem wykluczenia menstruacyjnego w Polsce są zdania, że nadszedł czas, aby wprowadzić takie zmiany również w Polsce!
Jak piszą w manifeście „8 marca 2022 roku publicznie podsumujemy efekty działań podjętych przez nas podczas całego ROKU MENSTRUACJI. Wierzymy, że ten rok będzie początkiem kompleksowych zmian w życiu publicznym i społecznym w Polsce w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem menstruacyjnym, a kolejne lata przyniosą długofalowe efekty naszych działań”.
Strona Okresowej Koalicji: www.okresowakoalicja.pl
